Động từ vorstellen là một động từ tách và thuộc về loại động từ phản thân không thực thụ (unechte reflexive Verben). Thế nào là “phản thân không thực thụ“?
Nghĩa là vorstellen có thể sử dụng đi kèm một đại từ phản thân để trở thành một động từ phản thân (sich vorstellen). Nhưng vorstellen cũng có thể sử dụng như một động từ độc lập trong câu (không cần đi kèm với một đại từ phản thân nào cả).
Đây là một động từ rất đặc biệt trong tiếng Đức vì nó thay đổi ý nghĩa qua từng cách kết hợp với đại từ.
Động từ vorstellen mang 3 ý nghĩa:
- Một nghĩa là “giới thiệu”
- Một nghĩa là “tự giới thiệu”
- Một nghĩa khác là “tưởng tượng”
Vorstellen như một động từ độc lập
Ở dạng này thì vorstellen mang ý nghĩa “giới thiệu” và động từ này yêu cầu tân ngữ trực tiếp ở cách Akkusativ.
- Der Schriftsteller stellt sein neues Buchvor (Nhà văn đang giới thiệu cuốn sách mới của anh ấy – tân ngữ “sein neues Buch” ở cách Akkusativ)
- Ich möchte mein Landvorstellen (Tôi muốn giới thiệu đất nước tôi – tân ngữ “mein Land” ở cách Akkusativ)
Hai ví dụ trên đã đầy đủ và chính xác về mặt ngữ pháp. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa biết “Nhà văn đang giới thiệu cho ai cuốn sách mới của anh ấy” cũng như “Tôi muốn giới thiệu cho ai đất nước tôi”.
Do đó chúng ta có thể bổ sung thêm một thành phần tân ngữ gián tiếp ở cách Dativ ở phía trước nhằm chỉ rõ “giới thiệu cho ai”.
- Der Schriftsteller stellt den Lesernsein neues Buch vor (Nhà văn đang giới thiệu cuốn sách mới của anh ấy cho các độc giả)
- Ich möchte euchmein Land vorstellen (Tôi muốn giới thiệu cho các bạn đất nước tôi)
vorstellen như một động từ phản thân với đại từ phản thân Akkusativ
Khi đi với các đại từ phản thân Akkusativ (mich, dich, sich, uns, euch) thì vorstellen lại mang ý nghĩa “tự giới thiệu“.
- Ichstelle mich vor (Tôi tự giới thiệu về bản thân)
mich ở đây là đại từ phản thân Akkusativ của ngôi ich, nên vorstellen trong câu phải dịch là “tự giới thiệu”.
Nhưng hãy cẩn thận với câu sau:
- Erstellt mich seinem Vater vor (Anh ấy giới thiệu tôi với cha anh ấy)
mich ở đây lại là đại từ nhân xưng vì nó không có quan hệ phản thân tương ứng với ngôi er (đáng ra phải là sich), nên vorstellen ở đây chỉ là một động từ độc lập và dịch là “giới thiệu”.
Chúng ta có thể bổ sung thêm một thành phần “tự giới thiệu với ai” vào trong câu bằng cách thêm một tân ngữ Dativ:
- Ichstelle mich dir vor (Tôi tự giới thiệu về bản thân với bạn)
mich là đại từ phản thân Akkusativ, dir là đại từ nhân xưng Dativ.
- Kannst du dichmir vorstellen? (Bạn có thể tự giới thiệu bản thân với tôi được không?)
dich là đại từ phản thân Akkusativ, mir là đại từ nhân xưng Dativ.
vorstellen như một động từ phản thân với đại từ phản thân Dativ
Ngược lại, khi đi với các đại từ phản thân Dativ (mir, dir, sich, uns, euch) thì vorstellen lại mang ý nghĩa “tưởng tượng”.
- Ichstelle mir vor (Tôi đang tưởng tượng)
mir ở đây là đại từ phản thân Dativ của ngôi ich, nên vorstellen trong câu phải dịch là “tưởng tượng”.
Chúng ta có thể bổ sung thêm một thành phần “tưởng tượng về cái gì” vào trong câu bằng cách thêm một tân ngữ Akkusativ:
- Ichstelle mir dich vor (Tôi đang tưởng tượng về bạn)
mir là đại từ phản thân Dativ, dich là đại từ nhân xưng Akkusativ.
- Ichstelle mir ein kühles Bier vor (Tôi đang tưởng tượng về một cốc bia mát lạnh)
mir là đại từ phản thân Dativ, ein kühles Bier là tân ngữ trực tiếp Akkusativ.
Trường hợp dễ nhầm lẫn
Nếu để ý so sánh các đại từ phản thân Akkusativ (mich, dich, sich, uns, euch) và các đại từ phản thân Dativ (mir, dir, sich, uns, euch) ta có thể thấy: sich, uns và euch là các đại từ phản thân hoàn toàn giống nhau ở cả cách Akkusativ lẫn cách Dativ. Vậy làm cách nào để phân biệt chúng?
Chúng ta sẽ dựa vào quy tắc:
Đại từ phản thân trong một câu luôn lệch cách với tân ngữ (hay đại từ nhân xưng) còn lại trong chính câu đó.
Ví dụ 1:
- Peter stellt sicheiner Frau
Nếu chưa biết cách xác định đại từ nhân xưng sich đang ở cách Akkusativ hay Dativ thì chúng ta không thể dịch chính xác câu này, vì vorstellen với đại từ phản thân Akkusativ sẽ mang nghĩa “tự giới thiệu“, trong khi vorstellen với đại từ phản thân Dativ lại mang nghĩa “tưởng tượng”.
Dễ dàng thấy vì einer Frau là một tân ngữ Dativ nên sich phải là một đại từ phản thân Akkusativ (luôn lệch cách với nhau) → vorstellen mang ý nghĩa “tự giới thiệu“.
Vậy: Peter stellt sich einer Frau vor = Peter tự giới thiệu bản thân với một người phụ nữ.
Ví dụ 2:
- Peter stellt sicheine Frau
Dễ dàng thấy vì eine Frau là một tân ngữ Akkusativ nên sich phải là một đại từ phản thân Dativ (luôn lệch cách với nhau) → vorstellen mang ý nghĩa “tưởng tượng“.
Vậy: Peter stellt sich eine Frau vor = Peter tưởng tượng về một người phụ nữ.
Nguồn: Đạt Trần
